به نظر شما یک بسته چیپس چه تفاوتی با دو کیلو سیب‌زمینی دارد؟ آیا می‌توانیم این دو را معادل یکدیگر بدانیم؟ آیا تفاوت این دو، در چند افزودنی، مقداری روغن، نمک و یک بسته‌بندی پلاستیکی است که اگر همه این مواد را کنار یکدیگر جمع کنیم، به بسته چیپس مورد نظرمان دست پیدا خواهیم کرد؟ احتمالا شما هم موافق هستید که ماجرا به این سادگی نیست.
یک بسته چیپس کارخانه‌ای، از یک برند شناخته‌شده، چیزی بیش از چند سیب‌زمینی و مقادیری ادویه است. در واقع در هر مرحله تولید این چیپس، تامین مواد تازه و باکیفیت، به‌کارگیری نیروی متخصص، تولید منحصربه‌فرد آن و فعالیت‌هایی شبیه به این، ارزشی به کالا افزوده می‌شود که با فرایندهای دیگر و مشابه، قابل مقایسه نیست. بله، درباره معنای زنجیره ارزش و اهمیت آن صحبت می‌کنیم!
زنجیره ارزش مجموعه‌ای از مراحل متوالی است که برای ایجاد یک محصول نهایی، از طراحی اولیه تا رسیدن به دست مشتری، انجام می‌شود و در هر مرحله از فرآیندهای آن، ارزشی به محصول افزوده می‌شود؛ مراحلی مانند منبع‌یابی، تولید و بازاریابی محصول.
هدف از تجزیه و تحلیل زنجیره ارزش افزایش کارایی تولید است تا یک شرکت بتواند حداکثر ارزش را با کمترین هزینه ممکن ارائه دهد. در این مقاله به معرفی بیشتر زنجیره ارزش ، اهمیت و مدل‌های مختلف آن می‌پردازیم. با ما همراه باشید تا شما را بیشتر با این مفهوم آشنا کنیم.
زنجیره ارزش چیست؟
زنجیره ارزش (Value Chain) مجموعه فرآیندها و فعالیت‌هایی است که یک کسب و کار متعهد به انجام آن‌ها می‌شود تا به محصولات یا خدمات خود ارزش اضافه کند. این فعالیت‌ها، از ابتدایی‌ترین مراحل یعنی تامین مواد اولیه از تامین‌کنندگان تا مراحل انتهایی که همان ارائه خدمت و تحویل کالا و خدمات پس از فروش است، در جهت ایجاد ارزش پیش می‌روند. این افزایش ارزش؛ در بهای نهایی محصول، میزان سودآوری آن و رضایت مشتری خود را نشان می‌دهد.
زنجیره ارزش شامل تمامی فعالیت‌هایی است که برای ارائه محصول مطابق با خواست و نیاز مشتری انجام می‌گیرد. این مراحل، اقداماتی مانند لجستیک درونی، عملیات و تولید، لجستیک بیرونی، بازاریابی و فروش و خدمات پس از فروش را در بر می‌گیرد. هرچه این فعالیت‌ها پیشرفته‌تر انجام بگیرند، ارزش نهایی بیشتر خواهد شد.
اهمیت زنجیره ارزش
تکیه و تاکید زنجیره ارزش بر ایجاد مزیت رقابتی است. این فرآیندها بر اساس عملکردهای اصلی و پشتیبانی، به ارزیابی کسب و کار، توانایی و نحوه بهبود آن و روش‌های افزایش ارزش کمک می‌کنند.
تفاوت دو مولفه ارزش نهایی محصول و هزینه‌ای که بابت ایجاد ارزش صرف شده‌است، حاشیه سود محصول را تعیین می‌کند. بنابراین با صرف هزینه ثابت، هرچه ارزش بیشتری بتوانیم ایجاد کنیم، سود بیشتری را ایجاد خواهیم کرد.
مدل زنجیره ارزش
مدل زنجیره ارزش شامل دو سری فعالیت اصلی و پشتیبانی است که سیستم را با تولید محصول ارزشمند مرتبط می‌سازد. فعالیت‌های اصلی دارای 5 مرحله و فعالیت‌های پشتیبانی از 4 مرحله تشکیل شده‌اند.
5 مرحله فعالیت‌های اصلی در مدل زنجیره ارزش
مراحل اصلی به ایجاد مزیت‌های رقابتی و تولید ارزش ضروری اختصاص پیدا می‌کنند:
1.لجستیک درونی: همه فعالیت‌های مربوط به نقل و انتقالات، دریافت، انبارداری ، نظارت بر مواد خام و قطعات اولیه. هدف:
ایجاد ارزش از طریق تشکیل و بهبود روابط با تامین‌کنندگان
2. عملیات: اقداماتی که برای تبدیل مواد اولیه به کالاهای نهایی صورت می‌گیرد. هدف:
ایجاد ارزش با تولید و بسته‌بندی خلاقانه و منحصربه‌فرد
3. لجستیک بیرونی: فعالیت‌های بسته‌بندی، بارگیری، تحویل و توزیع محصولات. هدف:
ایجاد ارزش به‌کمک زنجیره تامین کارآمد با مدیریت هوشمندانه
4. بازاریابی و فروش: کلیه اقدامات مرتبط با قیمت‌گذاری، تبلیغات، آگاه‌سازی از برند به کمک رسانه‌های مختلف (جمعی، اجتماعی، چاپی یا الکتریکی). هدف:
تولید ارزش با تامین تناسب میان کالا و قیمت آن
5. خدمات پس از فروش: بررسی کیفیت، تعمیرات، خدمات مشتریان و سایر خدماتی که پس از ارائه یا تحویل در اختیار مشتری قرار می‌گیرد. هدف:
ایجاد ارزش از طریق تامین ثبات و برقراری ارتباط موثر
